Beyin damar hastalıkları, halk arasında yaygın bilinen deyimiyle “inme”nindünyadaki özürlülük ve ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer aldığını belirten Dr. Suat Günsel Girne Üniversitiesi Hastanesi Nöroloji Uzmanı Pınar Gelener Arsal, ‘’inme’’ teriminin bu durumun ani olarak ortaya çıkmasını vurgulaması açısından önemli olduğunu kaydetti. Dünyada bir yılda 17 milyon kişinin inme geçirdiğini ve 6 milyon kişinin bu sebeple hayatını kaybettiğini ifade eden Arsal, bu istatistiki veriler uyarınca her 40 saniyede bir kişinin inme geçirmekte olduğuna dikkat çekti.
10 Mayıs Dünya İnme Önleme Günü nedeniyle bilgilendirmede bulunan Nöroloji Uzmanı Pınar Gelener Arsal şunları kaydetti:
“İnme hastalığından korunma ve tedaviye yönelik olarak hazırlanan ve ilk olarak 2014 yılında İstanbul’da yapılan Dünya İnme Kongresi’nde ilan edilen ‘Küresel İnme Beyannamesi’ hem hasta hakları hem de temelde insan haklarını içermektedir ve durumun önemini vurgulamaktadır. Beyanname, toplumun inme belirtileri konusunda bilgilendirilmesi, inme geçiren hastaların etkin tedaviye hızlıca ulaşabilmesi, inme sonrası sosyal olanaklar ve rehabilitasyon tedavilerine ulaşım konularındaki haklarıgibi başlıkları içermektedir.
İnme Tedavisinde En Önemli Faktör Tedaviye Çabuk Ulaşabilmektir
İnme çok hızlı tedavi gerektiren bir durumdur. İnme tedavisinde en önemli faktör tedaviye çabuk ulaşabilmektir. Son yıllarda erken tedavinin önemini vurgulamak adına tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ‘Zaman Beyindir’, ‘Zaman Kaybı Beyin Kaybıdır’ sloganları ile konuya dikkat çekilmektedir. Yani kaybedilen her dakika beyinde milyonlarca hücrenin ölümü demektir. Zaman kaybı beyin kaybı, beyin kaybı ise hayat kaybıdır. Çünkü beyin hayattır.
Üniversitemizde İnme Hastalarının Akut Tedavisi En Güncel Tedavi Kılavuzlarına Göre Yapılmaktadır
Üniversitemizde de Ocak 2017 yılından berid inme hastalarının akut tedavisi Avrupa Nöroloji Derneği ve Türk Nöroloji Derneği tarafından yayınlanan en güncel tedavi kılavuzlarına göre vedünyanın önde gelen inme merkezlerindeki tedaviler ile paralel olarak yapılmaktadır.
Bu kapsamda inme belirtilerinin başlangıcının ilk 4.5 saatinde damardan pıhtı açıcı tedavi verilmesi sonrası girişimsel nöroradyoloji uzmanımız tarafından, uygun hastalara, anjiografi süitimizde kateter eşliğinde ‘’stent aracılı trombektomi’’ dediğimiz, pıhtı ile tıkanmış olan beyin damarında stent aracılığı ile pıhtının kaldırılması işlemi uygulanmaktadır. Damardan verilecek pıhtı açıcı tedavi için hastanın inme belirtilerinin başlangıcının ilk 4.5 saatinde bulunması gerekirken, endovasküler girişimsel tedaviler için bu süre, inme lokalizasyonuna göre 6 ve 9 saattir. Son çalışmalarda uygun hasta gruplarında bu sürenin 24 saate dek uzatılabileceği kanıtlanmıştır.
Bu sebeple inmenin belirtilerinin toplumun her bireyi tarafından bilinmesi önem arzetmektedir. Bu konuda KKTC Sağlık Bakanlığı ve Kıbrıs Türk Nöroloji Derneği ortak çalışması olan inmeyi tanıyalım isimli kamu spotu (Şekil 1) ve Avrupa ve Amerika beyin krizi inme algoritmalarında kullanılan bilgilendirme spotları aşağıdaki gibidir (Şekil 2).
Şekil 1. Felce DİKKAT edelim
Dİ dilde peltekleşme
K kuvvet
K kaybı
A ağızda kayma
T telefon
Şekil 2. BEFAST
BALANCE ani denge kaybı
EYES bir veya iki gözde birden görememe
FACE ağızda kayma
ARMS kol ve bacakta güçsüzlük
SPEECH konuşma bozukluğu
TIME hızlıca tedavi için hastaneye ulaş