Paranoid bozukluk hastaları için aşırı güvensizlik ve şüphe olarak tanımlanır. Paranoyak kişilikleri olan insanlar başkalarına nadiren güvenirler. Bu insanlar tedaviye kendi istekleriyle gitmezler genelde zorla götürülürler ve tedaviyi yarım bırakırlar. Bu kişiler şüphelenmek için bir neden olmasa bile, sınırsız bir güvensizlik ve başkalarının şüphe çekmesinden muzdariptir.
Bu hastalık genel olarak erkeklerde daha sık görülmektedir. Bu kişiler duygusal olarak oldukça kısıtlayıcıdırlar.
Paranoid kişilik bozukluğu olan kişilerin 'Düşmanca davranma ve inatçı bir eylemleri vardır.
Araştırmalara göre kalıtsal olduğu ve genetik ve çevresel risk faktörlerinin olduğu görülmektedir.
DSM-5 göre tanı kriterleri:
Aşağıdakilerden en az dördünün olması ile kendini gösterir
1. Yeterli bir temele dayanmadan, başkalarının kendisini sömürdüğünden, kendisine kötülük yaptığından ya da kendisini aldattığından kuşkulanır.
2. Arkadaşlarının kendisine olan bağlılıkları ya da güvenilirlikleriyle ilgili yersiz kuşkuları vardır.
3. Söylediklerinin kendisine karşı kullanılacağı korkusuyla başkalarına açılmak istemez
4. Sıradan sözlerden ya da olaylardan aşağılama ya da göz korkutma anlamı çıkarır.
5. Sürekli kin besler.
6. Ortada bir neden yokken başkalarının kimi davranışlarını, kişiliğine ya da saygınlığına bir saldırı olarak algılar ve bunlara birden öfkeyle karşılık verir ya da karşı saldırıya geçer.
7. Eşinin ya da cinsel partnerinin sadakatiyle ilgili yineleyici, yersiz kuşkuları vardır.