Hasta kişilerin solunum sekresyonlarının başka yüzeylere
bulaşmış olabilme ihtimali ile birlikte yeni koronavirüsler yüzeylerde birkaç gün
yaşayabilmektedir.
Bu bilgiler ışığında ülkemizde şu günlerde kaynağı belirsiz yerel vakalara yeniden rastlanması
nedeniyle Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği COVID-19 Bilimsel Kurulu toplanarak mevcut durumu
değerlendirmiş ve alınması gereken önlemler ve yapılması gerekenler konusunda görüş ve
önerilerini oluşturmuştur.
Ülkemizde salgının devam etmekte olduğunu hatırlatarak, aşağıdaki uyarıların dikkate alınmasını
öneririz.
1. El hijyenine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı,
sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır.
2. Eller yıkanmadan ağız, burun ve gözlerle temas ettirilmemelidir.
3. Hasta insanlarla temastan kaçınmalıdır (mümkün ise en az 1 m uzakta bulunulmalı).
4. Özellikle hasta insanlarla veya çevreleriyle doğrudan temas ettikten sonra eller sık sık
temizlenmelidir.
5. Öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağız tek kullanımlık kağıt mendil ile
örtülmeli, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içi kullanılmalıdır.
6. Öksürme, hapşırma gibi şikayetleriniz varsa kalabalık yerlere girilmemeli, eğer girmek
zorunda kalıyorsanız ağız ve burun kapatılmalı, tıbbi maske kullanılmalıdır.
7. Kapalı ortamların sık havalandırılması, iç ortam hava kalitesinin iyileştirilmesi
gerekmektedir.
8. Herhangi bir solunum yolu semptomu veya SARS CoV-2 semptomu gelişmesi halinde
(öksürük, ateş, boğaz ağrısı, nefes darlığı, koku-tat alma bozukluğu)  maske takılarak en
yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve SARS CoV-2 PCR testi yaptırılmalıdır.
* COVID-19’a karşı koruma sağlayacak günlük uygulamaya giren yani piyasaya sürülmüş
herhangi bir aşı henüz yoktur. Klinik deneme sürecinde olan ve klinik çalışmalarda etkinlikleri
yüksek aşılar mevcuttur. FDA veya EMA onaylı, WHO veya ECDC tarafından önerilen bir
aşının ülkemizde uygulamaya gireceği döneme kadar; özellikle risk grubundaki kişilerin
sağlığının korunması ve geliştirilmesi (sağlık eğitimi, yeterli ve dengeli beslenme, yeterli ve
düzenli uyku, fiziksel egzersiz, tütün kullanmama vb.) ve etkenle karşılaşma olasılığının
azaltılması yani toplu etkinliklerden ve kalabalık alanlardan kaçınılması son derece önemlidir.
*Salgın kontrolünde toplumun önlemelere uyumunun en önemli faktörlerden olduğu
unutulmamalıdır.

*Ülkemizde kaynağı belirsiz yerel vaka sayısının fazla olmaması temaslı takibinin daha etkin bir
şekilde yapılmasına olanak sağlamaktadır. Bu nedenle kişilerin duyarlı davranması ve bahsedilen
önerilere uyulması önem taşımaktadır.
*İmport vaka/ yurtdışı kaynaklı vaka sayısının çoğunlukta olması sebebi ile 7 günlük karantina
koşullarının devam ettirilmesi önem taşımaktadır.
*Ancak merkezi karantinaların maliyeti kişiler tarafından da karşılansa devlet tarafından da
karşılansa, büyük bir ekonomik yüke sebep olmaktadır. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı acil olarak
evde bakım hizmetleri ( ev izolasyonu) ve denetimi için sağlık ekipleri ve denetim sistemi
oluşturmalıdır.
*Toplum taramasının yaygınlaştırılması, özellikle COVID-19 pozitif vakaların görüldüğü toplu
hizmet alınan alanlarda ve riski yüksek çalışma yerlerinde (otel çalışanları, sağlık merkezleri,
eczaneler, diş hekimleri, bar, restoran vb.) taramaların artırılması önem arz etmektedir.