“Gıda güvenliği, sağlıklı gıda tüketimi sağlamak amacıyla gıdaların üretim, işleme, saklama, taşıma ve dağıtım aşamalarında karşılaşabilecekleri fiziksel, kimyasal, biyolojik ve her türlü tehlikeli riskin ortadan kaldırılması için gerekli kurallara uyulması ve önlemlerin alınması olarak tanımlanmaktadır”diyen Merdan, Birleşmiş Milletler Örgütü tarafından Aralık 2018`de alınan kararla, 2019 yılından itibaren her yıl 7 Haziran’ın Dünya Gıda Güvenliği Günü olarak kutlanması kararlaştırılmış olduğunu belirtti.  Merdan, bu kapsamda dünya genelinde gıda güvenliğini artırma çabalarına ve gıda kaynaklı biyolojik, kimyasal, fiziksel tehlikelere dikkat çekildiğini, gıda kaynaklı risklerin tespit edilmesi ve önlenmesi ile gıda güvencesinin sağlanması konularının tartışılmasının amaçlandığını ifade etti.

“Dünya Sağlık Örgütü, güvensiz gıda tüketimi sonucu oluşan, ölümcül de olabilen, 200 fazla hastalık olduğunu bildirmektedir. Gıda kaynaklı hastalıklar; bakteri, virüs, parazit ya da kimyasal ve fiziksel etkenler ile oluşabilmekte ve hafif ishallerden başlayıp, ölümcül zehirlenmeler ve hatta kansere kadar varan hastalıklara neden olabilmektedirler”diyen Merdan, DSÖ verilerine göre her yıl, tahminen 600 milyon kişi yani dünyadaki her 10 kişiden yaklaşık biri güvensiz gıda nedeniyle hastalanmakta ve 420.000 kişi gıda kaynaklı hastalıklardan hayatını kaybettiğine dikkat çekti.

“Tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 salgını ile ilgili en çok sorulan ve cevabı aranan sorulardan biri de ‘SARS-CoV-2 virüsü gıda kaynağıyla bulaşır mı?’ sorusu oldu”diyen Merdan, SARS-CoV-2’nin cansız yüzeylerde ne kadar canlı kaldığı ile ilgili birçok farklı  açıklamanın yapılması, toplumda virüsün gıdalar ve gıda ambalajlarından bulaşabilme şüphesini oluşturduğunu belirtti.  

Merdan, mevcut bilgilere dayanarak COVID-19’un gıdalardan geçişine dair bir kanıt olmadığını ve koronavirüsler tarafından oluşturulan SARS ve MERS’den edinilen deneyimler insanlara gıda yoluyla koronavirüs enfeksiyonlarının bulaşmadığını gösteriyor dedi.  Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü’nün bugüne kadar SARS-CoV-2’nin gıdalarla bulaştığına dair bir bildirimi henüz bulunmadığını. SARS-CoV-2 solunum yolu hastalığı olup, ana bulaş damlacık yoluyla kişiden kişiye yakın temas yoluyla ve solunumla doğrudan temas yoluyla oluştuğunu belirtti.  Merdan,“Enfekte bir kişinin öksürüğü, hapşırığı, konuşması ile damlacık şeklinde yayılan virüsün yakın temastaki kişiye nefes alınması sonucu bulaşması bulaşın en etkili ve temel yoludur. COVID-19’un gıda veya ambalaj ile bulaşmasının pek mümkün olmadığını ve bu güne kadar gıdalarla veya sindirim yoluyla bulaştığına dair bir veri bulunmadığını bilmekteyiz”dedi.

  “Koronavirüsler gelişip, çoğalmak için konak olarak insan ve hayvanlara ihtiyaç duyarlar yani gıda ve ambalajlar üzerinde gelişip, çoğalamaz ve uzun süre canlılıklarını koruyamazlar. Bununla birlikte Koronavirüsler solunum yoluyla yayılan damlacıkların yüzeyleri kontamine etmesi ile bu yüzeylere temas sonrası göz, burun, ağıza temas yoluyla da bulaşabilmektedir”diyen Merdan, virüs partikülleri ile gıda ve ambalajların taşıyıcı olabilmeleri ihtimali nedeniyle dışardan alınan gıda veya ambalaja temas ettikten sonra ellerin yıkanmadan ağız, burun ya da göze temasından kaçınılması ve mutlaka ellerin sabun ve suyla en az 20 saniye yıkanması gerektiğine dikkat çekti.

Merdan’dan gıda güvenliği uygulamalarının sağlanması ve yiyeceklere temas ederken veya hazırlarken bazı kuralları uyulması gerektiğini söyle sıraladı;

1. Mutfakta hijyene dikkat edin. Kullanımdan önce ve sonra yüzeyleri temizleyin ve uygun maddelerle dezenfekte edin.
2. Çiğ ve pişmiş gıdaları ayrı tutun. Çiğ gıdalarda zararlı mikroorganizmalar rahatlıkla üreyebilmektedir. Isı ile güvenli hale getirdiğiniz pişmiş gıdaları ayrı tutarak çiğ gıdadan mikroorganizma geçişini engelleyebilirsiniz. Çapraz kontaminasyonu önlemek için çiğ ve pişmiş gıdalar için farklı mutfak eşyaları (tabak, çatal, bıçak gibi ) ve doğrama tahtaları kullanılması gerekmektedir.
3. Yiyecekleri iyice pişirin. Besinleri uygun süre ve sıcaklıkta tamamen pişirmeye özen gösterin. Pişmiş yemekleri tekrar ısıtırken tamamen ısınmasına dikkat edin.
4. Yiyecekleri doğru ısıda saklayın. Hazırladığınız yemekleri oda ısısında 2 saatten fazla bırakmamaya özen gösterin. Soğuk servis edilecek veya saklanacak besinlerin  5°C’nin altında buzdolabında, sıcakta servis edilecek besinlerin  60°C üzerinde bekletilmesi gerekmektedir. Donmuş gıdaları mikrodalga fırında, soğuk suya batırarak veya buzdolabında çözdürünüz. Asla oda ısısında bekleterek veya sıcak suya batırarak çözmeyin.
5. Temiz su ve temiz malzeme kullanın. Özellikle çiğ tüketilecek sebze ve meyveleri iyice temiz su ile yıkamaya özen gösterin.

Merdan,“Bugüne kadar COVID-19’un gıda ambalajları aracılığı ile geçişine bir kanıt gösterilmemiş olsa da, ambalaj yüzeylerinin kontamine olma ihtimaliyle bulaş mümkün olabileceğini düşünerek bazı önlemler almak önemlidir. Alış verişten eve döndükten sonra ve yeni satın alınan gıda ambalajını kullandıktan sonra ellerin yıkanması önemlidir. Eve getirilen gıdaların bulaşma riskini en aza indirmenin bir diğer yolu, havalandırması iyi ayrı bir alanda bir süre bekletilmesi olabilir. Fakat bu öneri hemen tüketilmesi ya da dondurulması gereken gıdalar için uygun olmayacaktır. Yemeden önce pişirilmeyecek taze ürünleri akan su altında iyice yıkayın. Hemen dondurulması ya da buzdolabında soğutulması gereken ürünler için; ambalajların yüzeyini az miktarda sabun ve su ile yıkamak veya sabunlu bir bezle silmek uygun bir önlem olabilir”dedi.  

Merdan son olarak, gıda ve ambalajlarından COVID-19’un bulaşabileceğine dair kanıt bulunmasa da, gıda yüzeyleri veya ambalajlarının virüsü taşıyabileceği bilinmelidir diyerek unutmayalım ki ellerimizi temizlemeden yüzümüze dokunmadığımız sürece gıda ve ambalajları dahil hiçbir yüzeyden bulaş mümkün olmayacaktır dedi.