Türkiye'de devre mülk satın alarak mağdur olan on binlerce kişi olduğu ifade ediliyor. Kimi maket üzerinden, kimi yarım kalan değişik illerdeki projeler üzerinden satışı yapılan projelerde tapu devri yapılmadığı gibi, imzalatılan senetlerle çok sayıda kişi icralık olmuş durumda.

Hürriyet gazetesinin haberinde görüşlerine yer verilen Devre mülk ve Tüketiciyi Koruma Derneği Başkanı Veysel Saltan’ın iddialarına göre, bu kez tüketicileri mağdur eden devre mülk firmalarının eski çalışanları devreye girdi.

Saltan, “Bu şirketlerin eski çalışanları çeşitli illerde danışmanlık firmaları kurmuşlar. Bu firmalar üzerinden, eski ‘müşterilerine’ ulaşarak ‘Bizim eski firma sizi mağdur etti, dolandırdı. Ancak bu mağduriyetinizi giderebiliriz. Bizim çalıştığımız avukata vekaletname verirseniz, alacağınız tahsil edilir’ diyor. İnsanlar da umutlanarak vekaletnameyi ilgili avukata çıkarıyorlar. Ancak bu kez avukat eli ile dolandırılıyorlar. Bu konuda çok sayıda kişi bize ulaştı. Avukat, aldığı paranın çok az kısmını ilgili mağdura veriyor. Paranın büyük bölümünü bu kişiler kendi aralarında paylaşıyor” dedi.

125 firma tespit edildi

Türkiye genelinde, mağduriyet yaratan 125 firmanın olduğunu tespit ettiklerini kaydeden Saltan, "Yalova, Afyon, Bolu, Ankara ve Çanakkale bu konuda başı çekiyor. Bu firmalar, ellerindeki sözleşmelerle, tesisten içeri ayağına dahi atamayan ailelerden bir de aidat paralarını almaya çalışıyor” bilgisini verdi.

Tüketicilerin bu tip firmalarla yaptıkları görüşmelerde senet imzalamaması gerektiğine dikkat çeken Saltan, "Ben de imzaladığım senetler yüzünden iki kez icralık oldum. Başıma gelen bu sorun nedeni ile bir kısım mağdur ile bir araya gelerek bu derneği kurduk. Ancak sorun tahmin edilenden de büyük. İnsanlar, devre mülk sahibi olmadığı gibi icralık oluyor. İntiharın eşiğine gelen insanlar var, kimi çiftler boşandı. Bu soruna bir an önce bir çözüm bulunmalı” çağrısında bulundu.

Peki tüketici devre mülk alırken nelere dikkat etmeli? Hürriyet gazetesinden Gülistan Alagöz'ün sorularını yanıtlayan Avukat Melek Elden Aydın, devre mülk hakkının bir irtifak hakkı olduğu için basit yazılı bir sözleşme ile devredilmesinin mümkün olmadığını, sözleşmenin geçerli olabilmesi için devir işlemlerinin tapuda resmi şekilde gerçekleştirilmesi veya noterde satış vaadi sözleşmesi olarak yapılması gerektiğini dile getirdi.

Avukat Aydın, noterde yapılan sözleşmelerde de devrin sağlanması için tapuda işlemlerin tamamlanacağını kaydetti.

Devremülk alacaklara yol haritası

Av. Melek Elden Aydın, alıcıların daha sonra sürprizlerle karşılaşmamaları için öncesinde dikkat edilmesi ve incelenmesi gereken hususları şöyle sıraladı:

1) “Tapu kayıtları detaylı şekilde incelenmeli, satın alınan devre mülk hisselerin tapusunun olup olmadığı kontrol edilmeli.

2) Tapu kaydında ipotek, haciz gibi şerhlerin olup olmadığı ve yine yıkım kararı gibi durumların olup olmadığı incelenmeli.

3) Gösterilen gayrimenkul ile sözleşmede yazılı olan gayrimenkulün aynı gayrimenkul olmasına dikkat edilmeli ve imara ilişkin bir sorun olup olmadığı ve iskanı alınıp alınmadığı kontrol edilmeli.

4) Mümkünse bitmiş projeler tercih edilmelidir, bitmemiş projelerde satıcıdan teminat alınmalı.

5) Yönetim planı incelenmeli, devremülkün bakım-onarım ve işletme giderleri için ödenmesi gereken aidat miktarları öğrenilmeli.

6) Satış sözleşmesi imzalanmadan önce dikkatli bir şekilde okunmalı, tarihi kontrol edilmeli ve bir nüshası alınmalı.

7) Ödeme, tapu sicil müdürlüğünde devrin gerçekleştiği esnada yapılmalı.

8) Tüketici kayıtsız şartsız 14 gün içerisinde herhangi bir gerekçe göstermeden aldığı devre mülkten cayma hakkına sahip. Ancak buna dair bildirimi noter aracılığıyla yapmalı.

9) Tutar ve senetler, bildirimin satıcıya tebliğ edildiği tarihten itibaren 14 gün içinde tüketiciye iade edilmeli.

10) Satıcı tarafından cayma hakkına ilişkin ön bilgilendirme yapılmadıysa ve cayma formu verilmediyse alıcının cayma süresi 1 yıl uzar.

11) Önden ödeme yapılan durumlarda cayma hakkı devre mülkün teslim edildiği tarihe kadar uzar, tüketicinin cayması halinde satıcı yüzde 2’ye kadar tazminat alabilir.

12) Devre mülk ve devre tatil aynı değildir. Devre mülk hakkı yılın belli dönemlerinde 15 günden az olmamak şartı ile kullanılır. Devre tatil ise en az 3 yıl için yapılan, yıl içinde 1 haftadan az olmayan bir dönem içinde kullanım hakkı içerir.

13) Devre mülk, tapu devriyle elde edilen bir irtifak hakkı olup, devir işlemlerinin tapuda resmi şekilde yapılması gerekir. Devre mülk hakkı, tapu kütüğüne işlenir ve bu husus tapu senedinde belirtilir. Bu nedenle, devre mülk hakkı herkese karşı ileri sürülebilir.

14) Devre tatil hakkı şahsi bir hak olduğundan bu hakkın devrinin yazılı yapılması yeterlidir. Devre tatil hakkı sadece borçlusuna karşı ileri sürülebilir. Örneğin, devre tatil alındıktan sonra firma tesisi başkasına satarsa yeni malikten bir hak talep edilemez.

15) Devre tatilde de cayma hakkı vardır. Burada tüketici noterden bildirim yapmadan 14 gün içerisinde yazılı şekilde talebini iletebilir.”