ABD'li yetkililer Türkiye'ye F-35 savaş uçaklarının verilmesi hazırlıklarının yakında askıya alınabileceğini belirtti.

Atılması halinde bu adım, Washington'un Ankara'nın hem F-35 uçaklarına hem de Rusya'nın S-400 hava savunma sistemine sahip olamayacağına dair şimdiye kadar verdiği en güçlü sinyal olacak.

ABD'nin uluslararası güvenlik ilişkilerinden sorumlu Savunma Bakan Yardımcısı Vekili Katie Wheelbarger, Reuters'a yaptığı açıklamada "S-400 bir bilgisayar. F-35 bir bilgisayar. Bilgisayarınızı düşmanınızın bilgisayarına bağlamazsınız ve en basit şekilde bunu yapmış olacağız" dedi.

ABD'li yetkililer, henüz bir karar alınmış olmamasına rağmen, Washington'un Türkiye'yi F-35'i teslim almaya hazırlamak üzere atılan adımları askıya almayı düşündüğünü doğruladı.

Wheelbarger, "Uçakların muhafazasının nihayetinde onlara verileceği varsayımıyla bu süreçte mütemadiyen bazı kararlar alınıyor... Yani (bu konuda ciddi olduğumuz) sinyalini vermek üzere askıya alınabilecek birçok şey var" dedi, ancak atılabilecek adımlar hakkında ayrıntı vermedi.

Başka bir ABD'li yetkili ise Eskişehir'de F-35 motorları için kurulan bakım deposuna alternatif aradıklarını söyledi. Yetkili, bu deponun Eskişehir yerine Batı Avrupa'da bir yerde kurulabileceğini söyledi.

"İlişkide en ciddi kriz olacak"

Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nde Türkiye projesi direktörü Bulent Aliriza'ya göre, Türkiye F-35 programından çıkarılırsa, bu onlarca yıldır iki müttefik arasındaki ilişkide en ciddi kriz olacak.

Aliriza, "Bu (F-35 gerilimi) iki ülke arasındaki sorunun nedeni değil, gerçekten bir işareti" ifadelerini kullandı.

Adının açıklanmasını istemeyen pek çok ABD'li yetkili, Türkiye'nin NATO'dan uzaklaştığından kaygı duyuyor ve Ankara ile Moskova arasındaki ilişkileri endişeyle izliyor. Gerilim daha da yükselebilir. Ankara'nın S-400 hava savunma sistemini alması halinde, Türkiye, ABD yaptırımlarıyla da karşılaşabilir.

ABD, Türkiye'nin hala S-400'den vazgeçebileceğini ummasına rağmen; Cumhurbaşkanı Erdoğan, Mart ayının başında S-400 konusunda Türkiye'nin geri dönüşünün olamayacağını belirtmişti. Erdoğan ayrıca defalarca S-400 konusundaki yaklaşımını değiştirmeyeceğini dile getirmişti.

Alternatif tedarikçi arayışı

Ankara iniş takımlarının bileşenleri, kokpit gösterileri ve uçak motorları dahil, uçak parçaları üretmeye yardımcı olduğu için, Türkiye'yi F-35 programından çıkarma kararı daha geniş yankı bulacak.

Wheelbarger, Pentagon'un yaşanan bu gerilim ışığında, diğer NATO ülkeleri de dahil olmak üzere F-35 parçaları için olası alternatif tedarikçileri "kapsamlı olarak" değerlendirdiğini kabul etti.

Türkiye'nin programdan çıkarılabileceği hakkında tahminde bulunmayan  Wheelbarger "Bu tedarik zincirinde istikrarı sağlamak için temkinli bir program planlaması" açıklamasını yaptı.

Kongre ile gerilim tırmanabilir

Washington, Türkiye'yi S-400'ler yerine Amerikan yapımı Patriot savunma sistemini satın almaya ikna etmeye çalıştı. Erdoğan, yalnızca şartların uygun olması durumunda Türkiye'nin ABD'den Patriot sistemlerini satın almaya hala açık olduğunu söyledi.

Pentagon sözcüsü Eric Pahon, Patriot hava savunma sistemine ek olarak, Amerika'nın teklifinin "ilerlemiş sistem geliştirme konusunda hükümetler arasındaki önemli bir işbirliğini kapsadığını" söyledi.

Türkiye, hem S-400 hem de Patriot sistemi satın alma konusunda ısrarlı olmasına rağmen, ABD Türkiye'yi kararını değiştirmediği sürece Patriot teklifini masadan kaldıracağı konusunda uyardı.

Türkiye'nin S-400 alımı, ABD Kongresi ile de gerilimi tetikleyebilir. S-400 beklenirken, Kongre Ankara'ya bütün silah satışlarını zaten engellemişti. ABD Kongre üyeleri Trump yönetiminin Türkiye'nin S-400'leri alması durumunda F-35 savaş uçaklarını almasını hukuki olarak engelleyecek tasarılar sunma girişimlerini yeniden gündeme getirebilir.