Ceren ÖZBİL

Bakanlar Kurulu, 2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nı, 5 milyar 732 milyon TL olarak onaylayarak, Cumhuriyet Meclisi’ne sevk etti.

2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) tarihindeki ilk denk bütçe olduğu belirtildi.

Ekonomistler, KKTC tarihindeki ilk denk bütçe olduğu belirtilen 2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nı değerlendirdi.

KIBRIS Gazetesi’ne konuşan ekonomist Okan Veli Şafaklı ve Derviş Kemal Deniz, 2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nda gelir ve giderin denk görünmesini olumlu olarak değerlendirdi ancak, bunun denk bütçe anlamına gelmediğini ifade etti.

Şafaklı, denk bütçe denilmesi için Türkiye’den hiç kredi alınmamış olması gerektiğini, Deniz ise, borçlar ile faizlerinin ödenip, yatırım ve savunma bütçesinin de ülkenin bütçesinden karşılanması gerektiğini anlattı.

5 milyar 732 milyon TL gider

KKTC tarihinde ilk kez, denk bütçe olarak hazırlanan 2018 bütçesinde giderler şöyle:

“1 milyar 879 milyon 334 bin TL personel gideri, 105 milyon 699 bin Sosyal Güvenlik Kurumu’na devlet primi gideri, 417 milyon 969 bin TL mal ve hizmet alımı giderleri, 230 milyon TL faiz giderleri, 2 milyar 416 milyon 748 bin TL cari transferler,  333 milyon 5 bin TL sermaye giderleri, 40 milyon 950 bin TL sermaye transferleri, 16 milyon 600 bin TL borç verme, 291 milyon 695 bin TL yedek ödenekler.

5 milyar 732 milyon TL gider

Bütçenin gelirleri ise şöyle öngörüldü:

“3 milyar 486 milyon 898 bin TL mahalli gelirler, 807 milyon 382 bin TL’de fiyat istikrar fonu, 76 milyon TL diğer fon gelirleri,  9 milyon 220 bin TL döner sermaye gelirleri, 122 milyon 500 bin TL özel gelirler, 635 milyon TL Türkiye Cumhuriyeti yardımları, 595 milyon TL Türkiye Cumhuriyeti kredileri.”

Şafaklı: Geçmişe oranla daha iyi

Ekonomist Okan Veli Şafaklı, geçmişte mahalli gelir ve Türkiye’den alınan hibe ile kredilere rağmen iç borç ihtiyacının doğduğunu ve şu anda böyle bir ihtiyaç doğmamasını olumlu bir gelişme olarak değerlendirdi.

Ancak bunun denk bütçe anlamına da gelmediğini kaydeden Şafaklı, denk bütçenin Norveç ve Kanada gibi sayılı ülkelerde olduğunu kaydetti.

“Buna denk bütçe denemez”

Denk bütçe denmesi için gelirle, giderin birbirini karşılaması gerektiğini belirten Şafaklı şu şekilde konuştu:

“İnsan içinde aynı durum geçerlidir. İnsanın maaşının giderini karşılaması gerekir. Maaşı giderini karşılamıyorsa ve borç almak zorunda kalıyorsa bu denk bütçe değildir. Bu da benzer bir durumdur. Denk bütçe için Türkiye’den hibe almadan denk bütçe söz konusu değildir.”

“Teknik olarak bütçemiz iflas noktasındadır”

Teknik olarak ülkenin bütçesinin iflas noktasında olduğunu kaydeden Şafaklı şu ifadeleri kullandı:

“Türkiye verdiği kredileri hibe saymıyor. Kredi açığımız hesaplandığında yüzde 15’lere ulaşıyor. Avrupa Birliği’nin bu konudaki limiti yüzde 3’tür. Teknik olarak bütçemiz iflas noktasındadır. Federal bir yapıda bu durum sıkıntı yaratacaktır. Kıbrıs Türkü’nün bütçesi Türkiye’den alınan hibe ve kredilerle ayakta duruyor. Federal bir yapıda bu söz konusu olmayacaktır. Şu anda bu konuşulmuyor. Dönüşümlü başkanlık, seçim sistemi konuşuluyor. Ancak Kıbrıslı Rumlar da Troyka’nın aldığı acı reçeteleri içmek zorunda kalacaktır.”

“Önlem alınmalı”

Bütçe yapısında radikal önlemler alınması gerektiğini kaydeden Şafaklı, bu önlemlerin kamunun şişkinliğini azaltmak, kayıt dışı ekonominin önüne geçmek gibi önlemler olduğunu anlattı.

Şafaklı önlem alınmaması durumunda devletin çöküş içerisinde olacağını belirtti.

Deniz: İlk kez borçlanmadan hedefe ulaştık

Ekonomist Derviş Kemal Deniz, denk bütçenin gelir gider dengesinin denkleşmesi anlamına geldiğini söyledi ve bu konuda geçmişte ülke bütçesinin bu konuda açık verdiğini belirtti.

İlk kez bu yıl gelir gider dengesinin kurulduğunu kaydeden Deniz, bütçe hedefine bu yıl dış borçlanmaya ihtiyaç duyulmadan ulaşıldığını söyledi.

“Savunma ve yatırım bütçesini de biz karşılamalıyız”

Bütçe dengesinin sağlanmasının sevindirici bir haber olduğunu kaydeden Deniz şu şekilde konuştu:

“İstenilen yere henüz gelinemedi. Yapılması gereken işler vardır. Bizim devlet olma statüsünü kazandığımız her şey, yani savunma ve yatırımın bütçesi de bize ait olmalıdır. Ancak bu iki önemli bütçe kaynağı Türkiye tarafından karşılanıyor. Bu iki bütçeyi de kendi kendimize karşıladığımız zaman tam başarı olur.”

“Geçmişten gelen borçlar var”

Çok dikkat edilmesi gereken noktalardan birinin de geçmişten gelen borçlar olduğunu belirten Deniz şu şekilde konuştu:

“Geçmişten gelen borçların faiz ve anaparasının ödenmesi gerekir. Ancak tüm bunlara rağmen iyiye doğru bir gidiş var ve takdir etmek gerekir. Devlet olmanın esas hedefi olan yatırım ve savunma bütçesini de karşılayıp, borçları ödememiz gerekir. Bunlar da yapıldığında tam hedefimize varmış olacağız.”