Halk arasında “zengin” ya da “padişah” hastalığı olarak da bilinen gut hastalığının, genellikle yeme-içme alışkanlıkları nedeniyle ortaya çıktığı düşünülür. Geçmişte bazı padişahların da gut hastalığı yüzünden vefat etmesi nedeniyle de “padişah hastalığı” olarak da bilinir. Oysaki gut hastalığı; sadece yeme ve içme ile ilgili bir hastalık değildir. Kişinin metabolizmasında bozukluk olması, çeşitli hastalıklar ya da yeme alışkanlığındaki düzensizlikler neticesinde de gelişebilir. Ülkemizde görülme sıklığı yüzde 2-3 olan gut hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında Diyetisyen Bilgen Tanyel önemli bilgiler verdi. 

Gut hastalığı nedir, nasıl oluşur?

Besinlerin yapısında bulanan pürin vücudumuzda parçalanarak son ürün olan ürik aside (ürik asit idrarda buluna son atık ürün) dönüşür. Eğer pürin yıkımında herhangi bir bozukluk varsa, böbrek kaynaklı ürik asidin atımı az ise, yiyeceklerle alınan pürin miktarı fazla ise biriken ürik asit eklemlerde iltihaplanmaya yol açar. Buna da halk diliyle padişah hastalığı veya zengin hastalığı denir.

Beslenme nasıl olmalı?

Protein yükü fazla miktarda olan besinleri aşırı tüketen (et, süt, yumurta, deniz ürünleri, kurubaklagil vb.) kişilerin risk altında olduğu gut hastalığı sıklıkla ayak baş parmağında başlayarak eklemlerde şişme kızarıklık ağrı ve ısı artışı şeklinde kendisini belli eder. Bu hastalık erkeklerde kadınlardan daha fazla görülmekle birlikte menepoz sonrası (hormonların böbreklere etkisi kaynaklı) kadınlarda daha fazla karşılaşılmaktadır. Gut hastalığı genellikle yüksek tansiyon,trigliserit ve kolesterol yüksekliği, aterosklerotik kalp hastalığı, diyabet, obezite gibi rahatsızlıklarla birlikte görülür.

Tedavisi ise ilaç tedavisiyle birlikte uygun diyet planlarıdır. Bu da hastalığın seyri ve iyileşme sürecinde oldukça önemlidir.

Gut hastalığında yenilmemesi ya da sınırlandırılması gerekenler

• Tam yağlı süt,yoğurt

• Alkol ,karbonhidratlı içecekler

• Yağda kızartmalar,margarin iç yağ,kuyruk yağ

• Sakatatlar ( işkembe,karaciğer,beyin vb.) salam, sucuk,pastırma,havyar,sardalya,

• Kuzu eti,kaz eti,ördek,koyun eti , küçük balıklar,deniz ürünleri

• Hazır çorbalar,hazır et suları

• Tam taneli tahıllar,yulaf unu,kepekli ürünler

Gut hastalığında serbest yiyecekler

• Beyaz ekmek, mısır ekmeği, patates, pirinç, makarna, erişte, şehriye

• Dana eti, tavuk eti, hindi eti ve büyük balıklar

• Nohut, kuru fasulye, mercimek, bulgur

• Bezelye, karnabahar, mantar ve ıspanak hariç diğer sebzeler istenildiği kadar tüketilebilir.

Günlük alınabilecek miktarlar

Tavuk, dana, sığır, hindi eti ve balıkta 60 gr’a kadar, ıspanak 2-3 yemek kaşığı, mercimek 60 gr, bulgur 2-3 yemek kaşığı, mantar 60 gr, karnabahar 200 gr, bezelye 60 gr ve diğer sebzeler istenildiği kadar tüketilebilir.

Bunlara ek olarak ürik asit kristallerinin atımı için ise günlük 2-2,5 lt su içilmesi önerilir.

Gut hastalığı diyeti nasıl yapılır?

Sabah: 2 dilim yağsız beyaz peynir, 1 haşlanmış yumurta, 1 dilim beyaz ekmek yada mısır ekmeği, 1 su bardağı yağsız süt

Ara: 10-12 adet badem 

Öğlen: 60 gr et, tavuk yada balık, 3-4 yemek kaşığı makarna yada pilav, 3-4 yemek kaşığı yarım yağlı yoğurt, 1 dilim beyaz ekmek

Akşam: 1 kase sebze yemeği, (pürin içeriği yüksek olmayan sebzelerden yada günlük alınması gereken miktarlarda ) 1 kase salata, 3-4 yemek kaşığı yarım yağlı yoğurt

Gece: 7-8 adet fındık, 1 orta boy meyve