Türk Lirası geçtiğimiz cuma günü başta dolar olmak üzere majör para birimleri karşısında Ağustos 2018’den bu yana en sert günlük değer kaybını yaşarken, dün, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın adımları ve açıklamalarının ardından kayıplarının bir kısmını geri aldı. Ancak, politik gelişmelerden fazlasıyla etkilenen dolar/TL gün boyu dalgalanmaya devam etti.

Dolar/TL cuma gününe 5,46 civarında başladıktan sonra gece saatlerinde 5,8490'a kadar yükselmiş, TL'nin dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 6,5 civarına çıkmıştı. Cuma günü 5,7625 seviyesinden kapanan dolar/TL dün sabah erken saatlerde 5,57 seviyesine gerilese de gün içinde 5,60-5,70 bandında dalgalandı. Öğleden sonra bir ara 5,60'ın altını test eden dolar/TL yönünü yeniden yukarı çevirdi. Yine de cuma günkü kapanışa göre TL'de yaklaşık 2,5'lik kazanç söz konusu.

Bankacılar oynaklığın çok yükseldiğini ve piyasanın sakinleşmesinin biraz zaman alacağını belirtiyor.

Türkiye’de geçtiğimiz cuma günü hareketli bir seyir izleyen dolar kuru, yeni haftanın ilk işlem gününe 5,62 TL seviyesinden başladı. Dolar kuru, saat 18.00 sıralarında 5,6288 TL'de bulunurken, Euro kuru ise 6,3854 TL,  İngiliz Sterlini 7,4624 TL seviyesinde hareket ediyordu.

KKTC piyasasında ise cuma günkü kur değerlerinin düşmesiyle piyasa biraz nefes aldı. Türkiye’de gelişmeleri dikkatle izleyen finans çevreleri kurları yakın seviyelerde tutmaya çalıştı. Dün kapanış itibarıyla dolar 5,6550 TL’den, Euro 6,4150 TL’den ve sterlin de 7,4890 TL’den satılıyordu.

Analistler, teknik açıdan dolarda 5,50 TL'nin destek, 5,75 TL ve 5,87 TL seviyelerinin direnç olarak izleneceğini belirtti.

Saat 17.00 sıralarından doların dünyada en çok işlem gören 6 adet yerel para biriminin karşısındaki değerini gösteren dolar endeksi, yüzde 0,14 düşüşle 96,01 seviyesinde, Euro/dolar paritesi ise aynı dakikalarda 1,1319 seviyesinde bulunuyordu.

TC Merkez’in adımları

TC Merkez Bankası'nın (TCMB) rezervleri iki haftada 5.5 milyar doların üzerinde azalırken, bu düşüşte olağandışı durum olmadığını açıklayan TCMB dün ek sıkılaştırmaya ve rezervleri kısa vadede artıracak iki adıma yöneldi.

TCMB dün itibarıyla bir hafta vadede repo fonlaması gerçekleştirmeyerek örtülü faiz artırımına giderken, döviz karşılığı TL swap piyasasında vadesi gelmemiş toplam swap satışı sınırı da yüzde 10'dan yüzde 20'ye çıkarıldı. TCMB bir diğer adımla ise TL karşılığı döviz depo piyasasında ihale açmadı.

Bankacıların verdiği bilgiye göre repo ihalesi açılmaması ortalama fonlama maliyetini yüzde 24'ten yüzde 25,50'ye çıkarırken, diğer iki adım ise TCMB rezervlerine bir haftada en az 2.5 milyar dolar katkı sağlayacak.

TCMB Başkanı Murat Çetinkaya, AA'ya yaptığı açıklamada para politikası duruşunu enflasyonu en kısa sürede tek haneye düşürmeye odaklı olarak şekillendirdiklerini söyleyerek, temel politikalarının rezervleri güçlü tutmak ve güçlendirmek olduğunu belirtti.

Merkez’in piyasayla iletişim içerisinde kalmasının piyasayı kısa vadede rahatlattığını söyleyen başka bir bankacı ise "Ancak şimdilik tam olarak net bir tablo yok. Dolar/TL 5,50 seviyesini yukarı yönlü kırdıktan sonra bu seviyelerin üzerinde kalmaya devam etmesi hala yükseliş baskısı olabileceği anlamına geliyor" dedi.

Golan tepelerinden sonra hesap sorulacak açıklaması

Öte yandan, TC Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın cuma günü Golan tepelerine ilişkin açıklamaları ardından ABD ile ilişkilerin daha da kötüye gidebileceği endişeleriyle kur ve faiz sert yükselirken, BDDK hafta sonunda TL'nin dolar karşısındaki kaybı sonrası ABD merkezli uluslararası banka JP Morgan hakkında inceleme başlattı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan da pazar günü İstanbul'daki mitinginde, "Ey finans sektörünün içinde olanlar, kalkıp da 'piyasadan dövizleri toplayın, döviz yükselecek, şöyle olacak, böyle olacak' bu tür provokatif eylemlerin içine giriyorsanız, bunun bedelini çok ağır ödeyeceksiniz" dedi.

BDDK'ya atıfta bulunan Erdoğan, "şunu bilin ki seçim sonrası, bunun faturasını size ağır keseceğiz" ifadelerini kullandı.

“Yatırımcılar vazgeçer”

Capital Economics kıdemli gelişmekte olan piyasalar ekonomisti Jason Tuvey, banka incelemelerine ilişkin, "Yatırımcılar bilgi ister, trade önerileri isterler. Eğer siyasetçiler bunun olmaması için baskı yaratmaya çalışırsa yatırımcılar o ülkeye yatırım yapmaktan vazgeçebilirler" dedi.

TCMB'nin (askıya aldığı) repo ile "arka kapıdan sıkılaştırma" yapmasının Merkez Bankası üzerinde Erdoğan'ın siyasi baskısı olduğu ve TCMB'nin bundan kaçınmaya çalıştığına işaret ettiğini söyleyen Tuvey, "TL hala şoklara ciddi derecede kırılgan, yatırımcılar ise (dünkü) kazanımlara rağmen biraz gergin. Jeopolitik endişeler ve Erdoğan'dan para politikasına yönelik herhangi bir yorum, 'eğer TCMB gidişatı terse döndürmeli' derse, TL yeniden baskı altında kalabilir" yorumunda bulundu.

Commerzbank FX ve EM Araştırma Müdürü Ulrich Leuchtmann ise Erdoğan'ın piyasa katılımcılarına yönelik tehditlerinin ardından TL'nin dün sabah daha güçlü açıldığını ancak bunun uzun sürmediğini söyleyerek, "Serbest bir döviz piyasası -ki Türkiye'de bir süredir yok- politikacıların kararlarını ekonomik bakış açısıyla yansıtan yerden başka bir şey değil. Bunun önünü tıkadığında Erdoğan kendi yarattıkları dahil ülkenin hiçbir sorununu çözemez. Tersine bu tarz arkaik önlemlerle en cesur Türkiye yatırımcısını bile korkutacaktır" dedi.

Kâr realizasyonu isteği

Bankacılar ise dolar/TL'de gözlenen sert yükselişin ardında aslında birçok neden olduğuna dikkat çekiyor. Bu çerçevede Golan Tepeleri açıklamaları, S-400 konusu, TCMB'nin rezervlerindeki azalma, lokallerin yoğun döviz talebi ve rekor seviyelere yükselen döviz mevduatları, Fed sonrası global büyüme endişeleri gibi unsurların piyasada fiyatlandığı belirtiliyor.

Son aylarda gelişmekte olan ülke para birimlerine artan girişler ve görece yüksek getirisi nedeniyle TL'de artan pozisyonlanma sonrasında kurun 5.40'lı seviyelere kalıcı bir şekilde gerileyememesinin bütün bu unsurlar da bir araya geldiğinde yaklaşan seçim öncesi kâr realizasyonu isteği yaratmış olabileceği belirtiliyor.

Bütün bu gelişmeler bir arada "kusursuz fırtına" olarak nitelendirilirken, piyasada oynaklığın bir süre daha devam etmesi bekleniyor.

TCMB'nin repo ihalelerini durdurması TL açısından pozitif görülürken, seçim öncesi piyasadaki yoğun endişeyi gidermek adına sert önlemler alınması pek olası görülmüyor.