Ceren ÖZBİL

Seçim ve Halkoylaması Değişiklik Yasa Tasarısı yaklaşık iki ay önce oy çokluğu ile Cumhuriyet Meclisi’nden geçerek yasalaştı.

Bu tasarısının yasalaşmasından çok kısa bir süre sonra da 7 Ocak’ta erken genel seçime gidilmesi kararı alındı. Ancak oy kullanma sistemini değiştiren bu yasa halka yeterince anlatılmadı. Zaman daralırken, vatandaş hâlâ nasıl oy kullanacağını tam olarak bilemiyor.

KIBRIS Gazetesi’ne konuşan vatandaşlar yetkililere çağrı yaparak, bu yasanın halka net bir şekilde anlatılmasını istedi ve aksi takdirde birçok oyun yanacağı konusunda uyardı.

“Karma” oylar kafa karıştırıyor...

“Karma” oylar ise vatandaşın en çok kafasını karıştıran kısım oldu. Yani, bir vatandaşın bir ilçeden hiç tercih yapmayarak, diğer ilçelerden belirtilen en az sayıdaki adayı tercih etmesi, toplam kullanılan tercih sayısının 24’ten düşük olmasına neden olacak.

Vatandaş ise bu durumda kullandığı oyun ne olacağını merak ediyor.

Ayrıca vatandaşlar, bir ilçede yanlış tercih kullanıp, o ilçedeki oylarının yanması ve kullandığı tercih sayısının 24’ün altına düşmesi durumunda da oyların yanıp yanmayacağını bilmek istiyor.

Seçmen her bölge için oy kullanabilecek

Çarşaf pusulayla her seçmen, ikamet bölgesi ne olursa olsun tüm adaylara (50) oy verebilecek. Şu anki nüfusa göre Lefkoşa’da 16 aday, Gazimağusa’da 13 aday, Girne’de 10 aday, Güzelyurt’ta 4 aday, İskele’de 5 aday, Lefke’de 2 aday olacak.

“Çarşaf” ve “kitapçık” olmak üzere 2 tür oy pusulası gündemde.

3 tür oy kullanma hakkı

Oylar, “mühür”, “mühür artı tercih” ve “karma” şeklinde verilebilecek. Herhangi bir partiye mühür vurulduğu zaman o partinin tüm adayları birer oy alacak.“Mühür artı tercih”te, mühür vurulduktan sonra seçmen tercih hakkını da kullanabilecek.

Tercih kullanılacak ilçedeki aday sayısının yarısı için tercih kullanılması zorunlu. Buna göre Gazimağusa’da 6, Lefkoşa’da 8, Girne’de 5, Güzelyurt’ta 2, İskele’de 2, Lefke’de 1 tercih yapılması mecburi.

Tercihlerde hata yapılan ilçedeki oylar geçersiz sayılacak. Hata yapılmadıysa diğer ilçedeki tercihler hesaba katılacak.

“Mühür artı tercih” yapıldığında, tercihler hata yüzünden geçersiz sayılsa da mühür geçerli olacak.“Karma” oyda, ilçedeki vekil sayısının en az yarısı en çok tümü kadar oy verilmesi mecburi...

Vatandaş ne dedi?

Ali Bozdağlı:

Seçim sisteminin halka daha net bir şekilde açıklanması gerekiyor. Ben anladım ancak anlamayanlar olduğunu düşünüyorum. Parti başkanları bile televizyon kanallarında net bir şekilde açıklama yapamıyor. Eğer herkese tam olarak anlatılmazsa birçok oy yanabilir.

Özkan Aşardağ:

Bize seçim sistemi hakkında hiç bir bilgi vermediler. Nasıl oy kullanacağımızla ilgili kafalar karışık. Zaten eskiden de karma oylar kafa karıştırıyordu. Karma oyların nasıl oy kullanılacağını bilmiyorduk. Şimdi ise tamamen değişti. Daha iyi anlatılmazsa birçok oy yanabilir.

Hüseyin Öznar:

Henüz yeni seçim sistemi hakkında bir bilgim yok. Tarih yaklaştıkça daha iyi anlatacaklarını düşünüyorum. Zaten anlatılmazsa birçok kişinin kullandığı oy yanacak. Oylar boşa gidecek. Bu nedenle de anlatılacağını düşünüyorum.

Salih Doktoroğlu:

Ben karma oy kullanmayı tercih eden biriyim. Değişen seçim sisteminde de nasıl oy kullanılacağını biliyorum. Karma oy kullanacağım için en az 24, en çok 50 tercih yapmam gerekiyor. Ancak bu yeni seçim sistemi ile ilgili kafaların karışık olduğunu da biliyorum. Bu nedenle halka daha iyi anlatılması gerekir.

Güray Altun:

Seçim sistemi halka mı hizmet ediyor, milletvekillerine mi belli değil. Büyük bir ihtimalle milletvekillerine hizmet ediyor. Artık bu ülkede bir şeylerin değişmesi gerekir.